Սկսած 20- րդ դարի վերջին քա ռորդից վերազգային կորպորացիաները (այսուհետ῭ ՎԱԿ-երը) Հանդիսանում են Համաշխարհային էկոնոմիկայի ¨ ՄՏՀ-ի զարգացման կար¨որագույն էլեմենտներից մեկը: Վերջին տասնամյակում նրանց բուռն զարգացումը արտացոլում է երկրների միջ¨ մրցակցության ուժեղացումը, աշխատանքի միջազգային բաժանման խորացումը: Միջազգային կորօորացիաները հանդես են գալիս որպես Համաշխարհային տնտեսական կապերի անմիջական մասնակից: Մի կողմից ՎԱԿ-երը հանդիսանում են արագ զարգացող միջազգային տնտեսական հարաբերությունների արդյունքը, իսկ մյուս կողմից̀ հզոր մեխանիզմ, իրենց ազդեցությունն են ունենում միջազգային տնտեսական հարաբերությունների վրա: Ակտիվորեն ազդելով միջազգային տնտեսական հարաբերությունների վրա̀ միջազգային (վերազգային) կորպորացիաները ձ¨ավորում են նոր հարաբերություններ: ՎԱԿ-եր տերմինի տակ հասկացվում են ձեռնարկություններ (ֆինանսաարդյունաբերական միավորումներ), որոնց պատկանում է արտադրական կամ սպասարկաման համալիրներ, որոնք հիմնադրման երկրից ունեն մասնաճյուղերի լայն ցանց: ՎԱԿ-երը Համաշխարհային տնտեսությունը վեր են ածել միջազգային արտադրության, ինչպես նա¨ նպաստում են ԳՏԱ-ին իր բոլոր ուղղություններում: նրանք գործում են իրենց դուստր ձեռնարկությունների ¨ մասնաճյուղերի միջոցով: Ժամանակակից ՎԱԿ-երը որպես լրացում արդեն գոյություն ունեցող ապրանքների ¨ ծառայությունների միջազգային փոխանակմանը, ստեղծել են միջազգային արտադրություն ¨ դրան համապատասխանող միջազգային ֆինանսական ¨ ծառայությունների ոլորտ̀ նպաստելով լոկալ տնտեսական հարաբերությունների գլոբալացմանը: Եթե 1930թ աշխարհում հաշվվում էին մոտ 300 կորպորացիաներ, ապա 1970թ դրանց թիվը հասավ 7000-ի, 90-ականների սկզբներին արդեն աշխարհում գործում էին մոտ 40 հազար ՎԱԿ-եր̀ 250000 դուստր ձեռնարկությունների ¨ մասնաճյուղերի ցանց, իսկ 2002թ դրությամբ ՄԱԿ-ի վիճակագրությամբ միջազգային կորպորացիաների թիվը հասավ 75000-ի, իսկ ֆիլյալների ¨ դուստր ընկերությունների թիվը̀ մեկ միլիոնի: Թվի աճը պայմանավորված է երկրների միջ¨ տնտեսական հարաբերությունների ազատականացմամբ, տնտեսությունների բացության մակարդակի ընդլայնմամբ, ներդրումային մթնոլորտի բարելավմամբ ¨ այլն: Աշխարհի ամենախոշոր 500 ՎԱԿ-երից 100-ը վերահսկում են ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների 80%-ը, համաշխարհային արդյունքի 1/3-ը:Այս 500 ... Նյութը ամբողջությամբ ներբեռնելու համար անհրաժեշտ է գրանցվել:
|